Funda Erdoğan

Aile Değerleri ve Ebeveynlerin Rolü

Funda Erdoğan

Ebeveynlerin başlıca kaygılarından bir tanesi aile değerlerini çocuklarına nasıl aktaracağı ve çocuklarının bu değerleri nasıl benimseyeceğidir. Ebeveynler, okul çağına gelip de günün büyük kısmını okulda geçiren çocuklarının maruz kaldığı yeni sosyal çevrenin olası olumsuz etkisinden endişe ederler.

Çocuklar, evlerinde görmedikleri davranışları görüp evlerinde kullanılmayan kelimeleri işitebilir. Ailelerinin değer yargılarını taşımayan ilişkiler içinde bulunabilir. Böyle bir durumda çocukların kişiliklerinin oluşmasında neyin öncelikli olduğu bilgisi önem kazanır. İkiz çocuklar üzerinde yakın zamanda yapılan geniş kapsamlı bir araştırma sonucuna göre çocukların “kim” olacaklarına genlerin %49, çevresel faktörlerin ise %51 oranında etkisi bulunmaktadır.

Çocuklar, ebeveynlerini rol model alarak ve oyun ile öğrenirler. Kaliforniya Üniversitesi’nde Psikoloji ve Felsefe profesörü olan Alison Gopnik, “Çocuklar oyunda “mış” gibi yaptıklarında, hayali arkadaşlar edindiklerinde ve alternatif dünyayı keşfettiklerinde insanların neye benzediğini, nasıl düşündüğünü, ve ne tarz şeyler yapabileceklerini öğrenirler. Bu da çocukların kendilerini ve diğer insanları anlamalarına yardımcı olur, böyle bir anlayış okuldaki sosyal adaptasyona ve hayattaki sosyal becerilerin kazanılmasına yardımcı olur.” demiştir. Çocuklara oyun kurabilecekleri ortam sağlamak, çocuklarla beraber oyun oynamak ebeveynlerin çocuklarına yapabilecekleri en değerli katkılardan biridir.

Çocuklar dünyaya öğrenme açlığı ile gelirler. Okul öncesi dönemde aile içinde temelleri atılan kişiliğin oluşumu okul dönemi ile birlikte aile dışındaki sosyal çevreden de etkilenir. Aile içinde demokratik bir anlayış kurabilmiş ailelerin çocukları bu süreçte kendi benliklerini bulma ve özsaygılarını kazanma yolunda daha şanslı olurlar.

Demokratik aileler çocuklarına koydukları sınır ve kuralları, nedenlerini açıklayarak koyarlar. Değişen koşullar ile bu kurallar tartışılmaya açıktır ve esneklik payı vardır. Çocuğun hata yaptığı durumlar yeni bir öğretme/öğrenme fırsatı olarak görülür. Demokratik ailelerdeki ebeveynler çocuklarına adeta rehber olurlar. Çocuklara erken yaşta davranışlarının sonucunu görme imkanı sağlanır ve bunun sonucu olarak da ne yapmaları ya da yapmamaları, ne düşünmeleri, nasıl karar vermeleri konusunda çocuklar dışarıdan bir yönlendirmeye ya da kontrole ihtiyaç duymazlar. İçsel olarak gelişen oto kontrol ile çocuk kendi davranışlarının sorumluluğunu alır. Çocukların düşünme becerilerini destekleyen ve öğrenme deneyimi elde etmelerine olanak sağlayan aileler çocuklarını aile dışındaki sosyal hayata donanımlı olarak hazırlarlar. Ebeveynlerin demokratik işleyişi olan bir aile çatısı kurabilmeleri için öncelikli olarak kendi kişilik özelliklerinin ve ebeveynlik yaklaşımlarının nasıl olduğu ile ilgili farkındalığa sahip olmaları gerekmektedir. Geleceğe dair duyulan kaygılar yerini “Ebeveyn olarak ben bugün ne hissediyorum?”, “Hissettiklerimin benim için anlamı nedir?”, “Ebeveyn olarak çocuklarımın gelişimindeki rolüm nedir?” sorularına bırakabilirse, verilecek yanıtlar ebeveyn farkındalığını sağlayacak ilk adımlar olabilecektir.

Sosyal Medya'da Paylaşın

Share on linkedin
Share on facebook